VI Gminny Festiwal Teatrów Szkolnych MELPOMENA – werdykt jury!

25 kwietnia w sali teatralnej Pałacyku „Sokół” spotkaliśmy się z aktorami i przedstawicielami zespołów biorących udział w Gminnym Festiwalu Form Teatralnych MELPOMENA na emocjonującym ogłoszeniu wyników przeglądu.
Zanim ze sceny padły słowa o zwycięzcach — ponieważ była to już 6. edycja festiwalu organizowanego wspólnie przez Centrum Kultury i Sportu w Skawinie oraz Szkołę Podstawową w Radziszowie — Przewodniczący Jury, Andrzej Morawa, w kilku słowach podsumował kondycję teatru w naszej gminie.

Przewodniczący Jury ocenił, że kondycja ta nie jest najgorsza, o czym świadczy choćby fakt, iż właśnie zakończyliśmy szóste spotkania teatrów, podczas których na scenie skawińskiego „Sokoła” obejrzeliśmy dziewięć ciekawych i różnorodnych spektakli. I to nie liczba uczestniczących grup była wyłącznym powodem do radości, lecz przede wszystkim wysoka jakość przedstawień. Przewodniczący zaznaczył, że jest to ogromna zasługa instytucji, w których działają te grupy — CKiS w Skawinie, SP w Radziszowie, SP 1, SP 3 — które stwarzają warunki do pracy w dziedzinie tak wymagającej i niekomercyjnej jak teatr.

Pogratulowano instruktorom – nauczycielom, którzy potrafili skupić dzieci w grupach teatralnych i zainspirować je do pracy: paniom Katarzynie Polus, Aleksandrze Mioduszewskiej, Iwonie Morawie, Marioli Budzie, (Iwonie Jaśkowiak), Agacie Lasek oraz panu Aleksandrowi Szklarskiemu. Doceniono, że osoby te potrafią nie tylko przyciągnąć dzieci, ale też włączyć do współpracy swoich kolegów i koleżanki, wykorzystując ich talenty muzyczne, plastyczne, taneczne — dzięki czemu możliwa była wielowymiarowość wykorzystywanych w przedstawieniach znaków scenicznych. Padły także słowa podziękowań za wkład pracy dla pań: Magdaleny Szynkarczuk, Lidii Żmudy, Renaty Zasady oraz panów: Roberta Budzynia i Pawła Dudzika — dzięki tym osobom na scenie czuć było artystyczną, profesjonalną i wrażliwą obecność.

W podsumowaniu, aby nie było zbyt słodko, zauważono, że teatry są tam, gdzie były i trwają od lat, za co zostały pochwalone ze sceny. Jednak bilans ilości grup nie napawa optymizmem. Powitaliśmy na „Melpomenie” jedną nową grupę — nota bene „Teatr Nowy” z CKiS — ale zabrakło tych, którzy już wcześniej gościli na festiwalu. Smutne jest, że mowa tu o trzech szkolnych grupach teatralnych. Juror wyraził nadzieję, że jest to efekt naturalnej wymiany składu aktorskiego lub chwilowego kryzysu i że grupy te powrócą na festiwal.

Przechodząc do oceny wartości artystycznej zaprezentowanych spektakli, przyznano, że pojawiło się wiele obaw co do płaszczyzny oceny i możliwości konfrontowania ze sobą bardzo różnych konwencji teatralnych oraz rodzajów wrażliwości — wynikających zarówno z pomysłów instruktorów, jak i z wieku oraz możliwości aktorów. Zaprezentowano m.in. spektakl oparty na obrzędach i tradycji ludowej, z dużą troską o język — gwarę. Było też baśniowe widowisko teatralne, przygotowane z rozmachem i dostarczające intensywnych przeżyć. Nie zabrakło spektakli opartych na tradycyjnych tekstach, które ukazywały, jak wiele można osiągnąć poprzez wspólne czytanie prostych wierszy dla dzieci czy klasycznych bajek, wykorzystując muzykę, taniec, kostiumy, dekoracje — lub celowy ich brak.

Widzieliśmy także improwizacje teatralne, dające aktorom dużą swobodę i przestrzeń do zaprezentowania własnych talentów. W ramach festiwalu pokazano również spektakl oparty na silnych emocjach, niemal ocierający się o dramę, o charakterze niemal terapeutycznym. Jedna z grup sięgnęła po groteskową konwencję Mrożka, próbując uchwycić jej uniwersalne przesłanie. Wydawać by się mogło, że nie sposób oceniać tak różnych spektakli w jednej kategorii… a jednak okazało się to nie tylko możliwe, ale i naturalne — a tą kategorią była jakość spektaklu: ciekawy pomysł, dobrze dobrane role, aktorzy świadomi tego, co i dlaczego robią na scenie.

Andrzej Morawa ocenił, że jury miało w tym roku wyjątkowo prostą i przyjemną pracę. Od razu wyróżniły się spektakle, które miały w sobie „to coś” — oprócz wysokiego poziomu wykonania po prostu chciało się o nich rozmawiać. Z różnych, dobrych powodów — nie były niezauważalne!

Od jurorów padło ze sceny kilka sugestii i wskazówek skierowanych do reżyserów, scenarzystów, instruktorów: warto stawiać się w roli widza, który zasiada na widowni i oczekuje uruchomienia „machiny spektaklu” — powinien wiedzieć, o co w nim chodzi. Nie chodzi o samą intrygę, ale o konwencję: co i w jaki sposób ma widza poruszyć, rozbawić, przerazić, zachwycić, zawstydzić czy skłonić do refleksji. Czasem warto zaprzyjaźnić się z ołówkiem i usunąć zbędne elementy, które się powielają lub nie wnoszą niczego nowego. Trzeba umieć utrzymać tempo — co bywa trudne, gdy wysoko zawiesza się poprzeczkę atrakcyjności — a czasem zwolnić i dać scenie wybrzmieć.

Zwracając się bezpośrednio do aktorów, podkreślono, że teatr niewątpliwie istnieje w ich sercach — bo po prostu chcą grać, być na scenie, lubią to. Na scenie najczęściej jest się z wyboru — granie sprawia przyjemność, pozwala pokazać umiejętności i talenty, które nas wyróżniają. Ale teatr to również odpowiedzialność za swoją rolę i pracę, bo to praca zespołowa. Czasem trzeba zrobić miejsce dla koleżanki lub kolegi, by ich rola wybrzmiała. Trzeba umiejętnie współpracować, mądrze tworzyć tło, czasem się wycofać, zatrzymać, zwrócić uwagę na drugą postać czy ogólne wrażenie, jakie robi grupa — jak puzzle, które najlepiej działają w dialogu.

Zwrócono też uwagę, że zdarzało się, iż aktorzy nie rozmawiali ze sobą na scenie, lecz obok siebie. Najważniejsza uwaga dotyczyła jednak tego, że nigdy nie wolno wychodzić z roli. Wchodząc na scenę, trwamy w niej nawet wtedy, gdy zapomnimy tekst — co może się zdarzyć. Nie jesteśmy na scenie prywatnie, lecz w roli — nawet jeśli nic nie mówimy. Gramy nie tylko wtedy, gdy wypowiadamy swoje kwestie — gramy cały czas, dopóki jesteśmy obecni na scenie.

Zaznaczono, jak ważna jest dykcja i dobra emisja głosu — nad tym zawsze warto pracować i je doskonalić. Bo w życiu, jeśli ludzie mają nas zrozumieć, muszą najpierw usłyszeć.

Tyle słów podsumowania padło ze sceny z ust Przewodniczącego Jury, Andrzeja Morawy. Po nim nastąpiło ogłoszenie wyników i wręczenie nagród.

Jury w składzie:
Andrzej Morawa – przewodniczący jury, polonista, reżyser, współzałożyciel Teatru MASKA działającego w CKiS w Skawinie
mgr Teresa Sławik – Dyrektor Szkoły Podstawowej w Radziszowie, współorganizator Festiwalu
Tomasz Stawowy – Dyrektor Centrum Kultury i Sportu w Skawinie, wieloletni aktor Teatru MASKA

po obejrzeniu 9 spektaklu postanowiło przyznać trzy Nagrody Indywidualne za kreacje aktorskie:

Wyróżnienie aktorskie dla Tadeusza Klisa za rolę Kukułki w spektaklu „Obiad dla Babci” Koła Teatralnego Bez Suflera ze Szkoły Podst. nr 3 w Skawinie

Wyróżnienie aktorskie dla Poli Krupy za rolę Daszy w spektaklu „Obiad dla Babci” w wyk. Koła Teatralnego Bez Suflera ze Szkoły Podst. nr 3 w Skawinie

Wyróżnienie aktorskie dla Heleny Wojewódzkiej za rolę Kaja w spektaklu „Królowa Śniegu” w wyk. Teatru Bajka ze Szkoły Podstawowej w Radziszowie.

Nagrodę specjalną za kreację aktorską i zaproszenie do udziału w warsztatach teatralnych CKiS w nowym roku artystycznym 2025/2026 otrzymała Pola Krupa z Koła Teatralnego Bez Suflera ze Szkoły Podst. nr 3 w Skawinie za rolę Daszy w spektaklu „Obiad dla Babci” w reżyserii Aleksandry Mioduszewskiej

Na podium znalazły się aż cztery zespoły:

I miejsce otrzymał Teatr „Bajka” ze Szkoły Podstawowej w Radziszowie za spektakl „Królowa Śniegu”

II miejsce – Zespół Teatralny „Perełki” ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Skawinie za spektakl „Obiad”

III miejsce ex aequo – Teatr „Mrówy” z Centrum Kultury i Sportu w Skawinie w Skawinie za spektakl „Dziewczynka”

III miejsce ex aequo – Grupa Teatralna „Wszystko Gra” z Centrum Kultury i Sportu w Skawinie za spektakl „Księżniczki”

Wszystkim zespołom, młodym artystom, nauczycielom i instruktorom pogratulowano zaangażowania i sukcesu, jakim jest niewątpliwie stworzenie spektaklu i wzięcie udziału w Festiwalu. To bogactwo przeżyć, emocji i doświadczeń, które każdy na długo zabierze do siebie. Życzylibyśmy sobie przynajmniej takiej samej frekwencji w przyszłym roku. Już teraz zapraszamy na VII edycję Melpomeny, która odbędzie się w dniach 16-17 kwietnia 2026 roku.

Życzymy niezwykłej kreatywności, twórczej pracy i wspaniałych realizacji – do zobaczenia!

Zapraszamy do fotogalerii z wydarzenia autorstwa Jarosława Karasińskiego

Marta Tyrpa

(AZG)