Z pamiętników dziedzica Kwaczały, czyli niepodległość „Szablą i sercem”

Z wielką przyjemnością zapraszamy na spektakl „Szablą i sercem”, powstały  na podstawie pamiętników kpt. Józefa Patelskiego, dziedzica Kwaczały (1805 – 1887), w wykonaniu Teatru Ludowego „Tradycja” z Alwerni. To propozycja na nieoczywiste spędzenie Święta Niepodległości z kulturą i humorem.

Kapitan Józef Patelski –  polski szlachcic i wojskowy, uczestnik powstania listopadowego odznaczony orderem Virtuti Militari oraz uczestnik powstania styczniowego. Autor pamiętników. Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej jako syn Pawła Patelskiego i Konstancji z Czyżowskich. Około 1812 roku rodzice przenieśli się do kolonii zakładanej w Alwerni. Dziecięce lata spędzał w Porębie Żegoty. Początkowe nauki pobierał w klasztorze oo. Bernardynów w Alwerni, następnie zaś ukończył trzy klasy w Gimnazjum Św. Anny w Krakowie. Rozpoczął karierę wojskową w 1823 roku jako ochotnik w 1. Pułku Strzelców Pieszych armii Królestwa Polskiego, dowodzonym przez generała Piotra Szembeka. W 1824 roku awansował na podoficera kompanii karabinierów, a następnie w tym samym roku – na starszego sierżanta. W 1826 wstąpił do szkoły podchorążych w Warszawie i wraz z całą szkołą wziął udział w powstaniu listopadowym, awansując 9 grudnia 1830 roku na podporucznika. Walczył w bitwach pod Grochowem, Liwem i Tykocinem, odznaczył się pod Ostrołęką, za co 13 czerwca 1831 otrzymał stopień porucznika. Brał udział w bitwie pod Mińskiem Mazowieckim, a we wrześniu 1831 roku objął dowództwo kompanii i na jej czele walczył w obronie Warszawy. 17 września 1831 został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari i awansował na kapitana. Po upadku powstania powrócił do Poręby Żegoty. Ukrywał się przed Rosjanami w Płazie u Wincentego Szemberka i wuja Franciszka Czyżowskiego, właściciela wsi Kwaczała na zasadzie wieczystej dzierżawy.

W 1832 roku ożenił się ze swoją kuzynką Julią Czyżowską, po czym zamieszkał z nią w Kwaczale. Dalszą karierę wojskową uniemożliwiła mu działalność powstańcza, za którą został skazany wyrokiem Sądu Wojskowego w Warszawie na karę śmierci przez powieszenie, konfiskatę majątku i utratę wszelkich praw obywatelskich. Wyrok został zatwierdzony 4 października 1834 roku przez Cara Mikołaja. Za Patelskim wysłano list gończy. Wyemigrował wówczas do Francji. Po powrocie do Krakowa wziął udział w kolejnym patriotycznym zrywie powstańczym 1863 roku. Wszedł w skład zawiązanej po wybuchu powstania styczniowego Ławy Głównej Krakowskiej. Powierzono mu bardzo odpowiedzialne zadanie, którym było organizowanie, przeszkalanie i wysyłanie grup ochotników do wspierania oddziałów powstańczych walczących między Sosnowcem a Ojcowem. Po śmierci żony postanowił rozdać swój majątek na cele dobroczynne. Sam zmarł 15 lutego 1887 r. i po uroczystym pogrzebie spoczął w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Spektakl na podstawie pamiętników Kapitana miał premierę 1 marca 2022 r. i  był prezentowany na Małopolskich Spotkaniach Teatrów Amatorskich – Posiady Teatralne na Orawie w Jabłonce, gdzie zdobył II miejsce (pierwszego nie przyznano) oraz nominację na Międzywojewódzki Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych w Bukowinie Tatrzańskiej, gdzie został bardzo dobrze przyjęty przez publiczność.

Spektakl „Szablą i sercem”, powstały  na podstawie pamiętników kpt. Józefa Patelskiego, dziedzica Kwaczały (1805 – 1887), w wykonaniu Teatru Ludowego „Tradycja” z Alwerni:
scenariusz – Zbigniew Klatka,
reżyseria – Marcin Kobierski i Rafał Sadowski,
dźwięk i światła – Józef Szymocha i Krzysztof Szymocha,
dobór muzyki – Marcin Kobierski.

11 listopada 2022, godzina 17.30, Pałacyk „Sokół”.

Rezerwacja bezpłatnych wejściówek pod numerem telefonu 12 276 34 64.

Joanna Kurpiel

(AZG)