HISTORIA PARAFII
Pierwsze udokumentowane informacje o istnieniu drewnianego kościółka pochodzą z 1325 roku. Wówczas istnienie radziszowskiej parafii odnotowano w wykazie świętopietrza. Warto podkreślić fakt, iż Radziszów był już wówczas dobrze zorganizowaną osadą, kiedy to sąsiednia Skawina jeszcze nie powstała. Z dokumentu datowanego na 1419 rok dowiadujemy się, że pierwotnym patronem parafii był św. Andrzej (podobnie jak w Tyńcu). Parafia nie należała wówczas do najbogatszych ponieważ probostwo dostawało jedynie dziesięcinę z dwóch łanów sołtysich. Daninę z pozostałych łanów znajdujących się zarówno we wsi jak i sąsiednich Jurczycach otrzymywali Benedyktyni z Tyńca. W kronice parafialnej z 1704 roku czytamy, że ,,Kopuła na kościele pochylona nowej potrzebuje reparacji. Dach na małym chórze z jednej strony obicia nowego potrzebuje. Dzwonnica także y kostnica znacznej reparaciey potrzebuje”.
Przełomowym momentem dla parafii był tragiczny 25 kwietnia 1844 roku. Wówczas w potężnym pożarze wsi zniszczony został również doszczętnie radziszowski kościół. Budowę nowej, murowanej świątyni ukończono w 1847 roku. Warto zaznaczyć, że tak szybka odbudowa kościoła była możliwa dzięki sfinansowaniu prac budowlanych przez hrabiostwo Dzieduszyckich. Świątynia była wznoszona według wytycznych tzw. stylu józefińskiego. Zwracano w nim uwagę na oszczędność, którą osiągano upraszczając formę, kładąc nacisk na funkcjonalność oraz ograniczając wyposażenie i dekorację budowli. Stąd do dziś widoczny prosty układ kościoła z wieżą na osi oraz oszczędna fasada podzielona gzymsami.
Dziś, najbardziej charakterystycznym elementem kościoła jest wieża górująca nad okolicą. Do obecnego poziomu podwyższono ją dopiero w 2011 roku. Prace budowalne były konieczne, gdyż konstrukcja dzwonnicy była uszkodzona od 2007 roku, kiedy to nad miejscowością przeszła potężna burza. Warto zaznaczyć, że obecna wysokość wieży odpowiada wyglądowi XIX-wiecznej świątyni.
 |
 |
 |
 |
| Ołtarz główny z obrazem św. Wawrzyńca | Rzeźba Matki Bożej Różańcowej | Stalle z herbem rodu Mieroszewskich | Obraz Matki Boskiej Hallerowskiej |
OŁTARZ GŁÓWNY (XIX wiek)
Centralne miejsce ołtarza zajmuje obraz olejny pochodzący z 1769 roku i przedstawiający św. Wawrzyńca. Przykrywa on późnobarokową rzeźbę ,,Ukrzyżowanie” datowaną także na XVIII wiek. Najnowszym dziełem, powstałym w 1950 roku jest obraz ,,św. Józef”, który znajduję się podobnie jak ,,św. Wawrzyniec” na zasuwie. Na bokach ołtarza głównego stoją korynckie kolumny oraz posągi dwóch patronów naszego kraju – św. Stanisława (z lewej) oraz św. Wojciecha (z prawej). Nad całą konstrukcją górują tronujące posągi Boga Ojca i Chrystusa. Podobnie jak zdobienia, rzeźby na zwieńczeniu ołtarza wykonał wybitny Radziszowianin Wit Wisz.
OŁTARZE BOCZNE
Pomimo, że wyglądają podobnie to jednak prawy ołtarz boczny jest znacznie starszy. Powstał on w 1 ćw. XVII wieku. Lewy natomiast jest jego rewelacyjną kopią wykonaną przez Wita Wisza około 300 lat później. To na co szczególnie warto zwrócić uwagę to piękna rzeźba Matki Bożej Różańcowej wręczająca różańce św. Dominikowi oraz Katarzynie Sieneńskiej. Monumentalny posąg wykonał Wit Wisz w 1912 roku. Nisza z rzeźbą zasłaniana jest obrazami: ,,św. Anna Samotrzeć” (zakupionym w Krakowie w 1862 roku) oraz ,,Jezus Miłosierny” namalowanym przez Adolfa Hyłę w 1950 roku.
Z kolei w centralnej części starszego z ołtarzy (po prawej stronie kościoła) warto zwrócić uwagę na zabytkowy obraz przedstawiający św. Katarzynę Aleksandryjską powstały w 1762 roku. Jeszcze starszy niż wymieniony wcześniej obraz jest ten górujący nad ołtarzem. W owalnej ramie znajduje się malowany na desce obraz ,,Św. Kinga” z początku XVII wieku. Ponadto w ołtarzu (na zasuwach) znajdują się obrazy: ,,Św. Franciszek z ciałem Ukrzyżowanego” z XVIII wieku oraz ,,Św. Antoni Padewski” namalowany w 1846 roku przez Wawrzyńca Klimasa z Radziszowa
POZOSTAŁE INTERESUJĄCE ELEMENTY
– Kamienna chrzcielnica z XVII wieku, prawdopodobnie jest to jeden z nielicznych elementów wystroju, który przetrwał na swoim miejscu pożar z 1844 roku,
– Neorenesansowe stalle z 1885 roku, znajdujące się na południowej ścianie prezbiterium. Ławy ufundowane zostały przez hrabinę Wiktorię Dembińską z Mieroszewskich. Stąd w środkowej części zdobień widnieje herb właścicieli Radziszowa. Stalle posiadają bogaty wystrój snycerski o motywach architektonicznych i ornamentalnych.
– Dwa późnobarokowe konfesjonały wykonane przez stolarza Rapta w 1781 roku dla kolegiaty św. Anny w Krakowie i przekazane do Radziszowa w 2000 roku.
– Drzwi prowadzące z nawy do kruchty okute blachą w ukośną kratownicę. W kruchcie pod wieżą znajduje się tablica ku pamięci ks. Franciszka Paciorka zamordowanego w Oświęcimiu.
– Neorenesansowa ambona z 1891 roku znajdująca się na ścianie północnej prezbiterium. Jest ona dziełem tego samego artysty który wykonał stalle. Wieloboczny korpus ambony pokryty jest bogatą oprawą architektoniczną, snycerską i rzeźbiarską. Jego ścianki, w których znajdują się przedstawienia czterech ewangelistów, oddzielone są od siebie kolumnami.
– Ołtarz boczny na północnej ścianie świątyni. Konstrukcja pochodzi z XVIII wieku, natomiast obrazy w nim umieszczone z XX wieku. Jedynie dzieło przedstawiające Matkę Bożą z Dzieciątkiem może pochodzić jeszcze z XIX wieku (informacja niepotwierdzona).
– Obraz Matki Boskiej Anielskiej (zwanej Hallerowską) autorstwa Małgorzaty Czernik. 19 sierpnia 2002 roku obraz ten wraz z parafią został pobłogosławiony przez papieża Jana Pawła II.
W nawiązaniu do powyższego wydarzenia obok świątyni powstała kaplica poświęcona Janowi Pawłowi II, który odwiedził Radziszów w czasie pielgrzymki do Polski w 2002 roku. W środku warto zwrócić uwagę na relikwie krwi Polaka oraz ornat służący Papieżowi, podarowany parafii przez kardynała Stanisława Dziwisza.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
Kościół można zwiedzać codziennie przed lub po mszy świętej. Aktualne godziny sprawowania nabożeństw znajdziecie na stronie internetowej parafii: https://parafiaradziszow.pl/nabozenstwa/
Tekst powstał w oparciu o publikację: „Zabytkowe Kościoły w Gminie Skawina” red. M. Turkawska, Skawina 2016.